Luka czynszowa – pułapka, której ciężko uniknąć

Choć problemy polskiego rynku mieszkaniowego wydają się dobrze znane i szeroko omówione, luka czynszowa to hasło, które dość rzadko pojawia się w analizach czy dyskusjach publicznych. Fakt ten może dziwić, bo z kłopotem tym może mierzyć się nawet 35% polskiego społeczeństwa. Czym właściwie jest ta pułapka, komu grozi i czy istnieją skuteczne sposoby, aby przed nią uciec?

Zbyt bogaci biedni, czyli o naturze luki czynszowej

Poziom dostępności mieszkań to gorący temat. Rząd stara się aktywnie pomagać w dojściu do własności nieruchomości różnym grupom Polaków. Program Bezpieczny Kredyt 2% był bardzo popularny wśród młodych singli z dużych miast. Mieszkanie na start 2024 ma być bardziej otwarte na rodziny z dziećmi. Mimo tworzenia nowych dróg pomocy w naszym kraju istnieje duża grupa osób, które mieszkają teraz w zbyt małych lokalach i nie mają szans na wsparcie państwa w polepszeniu warunków bytowych. To właśnie one tkwią w tak zwanej luce czynszowej. Co to tak naprawdę znaczy?

Raportu PFR Nieruchomości i Polityki Insight pokazuje problem ludzi o zbyt niskich dochodach, by kupić sobie odpowiednią nieruchomość. Czasem decydujący jest brak stabilnego zatrudnienia, innym razem zbyt niskie dochody. Tak czy owak tacy kredytobiorcy nie mają szans na kredyt w kwocie, jaka pozwoliłaby kupić odpowiedni metraż. Z drugiej strony ich miesięczny dochód sprawia, że nie mają szans na mieszkanie socjalne lub komunalne. Choć mają stałe źródło utrzymania, nie mogą zaspokoić własnych potrzeb mieszkaniowych na odpowiednim poziomie.

Kto tkwi w patowej sytuacji?

Luka czynszowa nie oznacza wielkiego dramatu, który łatwo wykorzystać w kampanii wyborczej. Kłopot ten dotyczy osób pracujących, które mają dach nad głową. Jeśli jednak zjawisko to będzie nadal ignorowane, może okazać się, że nawet ⅓ Polaków mieszka w zbyt ciasnych lokalach. Obecnie problem ten dotyczy najczęściej osób samotnie wychowujących dzieci i rodzin wielodzietnych. Ocenia się, że nawet 60% par mających na utrzymaniu więcej niż trójkę dzieci zajmuje zbyt małe mieszkania.

Problem luki czynszowej z pewnością nie należy do łatwych. Duże mieszkania, których potrzebują rodziny, są obecnie drogą i mało rentowną inwestycją. Niezbędne okazują się systemowe rozwiązania, w których państwo wspierałoby tego rodzaju projekty mieszkaniowe. Zdaniem analityków rządowe programy działające w ściśle określonym czasie i na zmiennych warunkach nie rozwiążą trudności takich jak luka czynszowa.

Współczesny rynek mieszkaniowy jest trudny i panuje na nim drożyzna, co przekłada się na warunki bytowe Polaków. Eksperci PFR Nieruchomości i Polityki Insight zaznaczają, że ich zdaniem niezbędne jest stworzenie centralnej agencji, która wspierałaby koordynację polityki mieszkaniowej. Przemyślane długoterminowe działania nie mają szans na sukces bez wsparcia ze strony samorządów. Jeśli wsparcie ma trafiać w indywidualne potrzeby, to tylko na tym szczeblu można o tym decydować. Jest to propozycja sporej zmiany w podejściu do sektora mieszkań, ale ryzyko mogłoby się opłacić.